NL is in een heleboel dingen hartstikke goed, leidend in de wereld, lichtend voorbeeld voor anderen. Maar behalve dan misschien naast het voetballen, gaat ook het maken van verontschuldigingen ons niet zo gemakkelijk af. Vooral dat laatste gaat nogal stroef.
Toen Willem IV, op statiebezoek in Indonesië, namens de hele natie excuses maakte voor ons koloniale gedrag in het verleden, was het compleet onverstaanbaar door zijn hilarische gehakkel en gestotter. Tot in den treure herhaald door Derksen & Co in het satirische televisieprogramma Voetbal Inside. Maar Wim-Lex hoeft zich nergens voor te schamen, althans niet wat dat betreft. Het op een geloofwaardige wijze aanbieden van verontschuldigingen is een van onze nationale handicaps. Maken wij ons allemaal schuldig aan. Zijn wij niet zo goed in. Kunnen wij eigenlijk best nog wel een voorbeeld nemen aan Angela Merkel.
Heel NL worstelt op dit moment met onze houding in de tijd van de slavernij. Tijdens de tijden die wij nu nog steeds onze Gouden Eeuwen noemen. Na er een paar honderd jaar besmuikt over gezwegen te hebben, zijn wij er nu ineens achter gekomen dat NL zich wat betreft de slavenhandel nu niet bepaald zo feestelijk heeft gedragen. Als notoir wrede slavenhandelaars waren wij destijds leidend in de wereld, een duister voorbeeld voor anderen. Onze welvaart bleek ineens met bloed en wreedheid verdiend. In de Eredivisie van Slavenhandelaren was Amsterdam destijds even dominant als Ajax nu. Ook in Groningen, Rotterdam en Utrecht was de donkergekleurde medemens een geliefkoosd handelsartikel. Maar vooral de Zeeuwen waren zeer gespecialiseerd in de slavenhandel. In Middelburg, Vlissingen en Zierikzee werd de welvaart verdiend met o.a. slavenhandel. Veel is nog bewaard gebleven van onze destijds dubieus verkregen rijkdom. Daar hebben wij in elk geval wel een paar interessante stadswandelingen aan over gehouden.
Plotseling komen er nu berouwvolle initiatieven om daarvoor ‘Sorry…!’ te gaan zeggen. Amsterdam, onder de leiding van de op afstand minst geloofwaardige burgemeester Halsema, heeft vandaag als stad Amsterdam de afschaffing van de slavernij, nog maar 158 jaar geleden, herdacht. Een mooie ceremonie, maar meer ook niet. Onze Femke zocht vooral een moment om te ‘shinen’. Het uitspreken van een obligaat excuus namens de stad Amsterdam duurde welgeteld twintig seconden, gevolgd door applaus. Afgezien van het feit dat het een weinigzeggend gebaar was, bestaat er in dit geval helemaal niet zoiets als ‘de stad Amsterdam’. Namens de hele bevolking van Amster-dam is het ook nogal ingewikkeld om excuses aan te bieden. Een niet onaanzienlijk deel van het voorgeslacht van de huidige generatie Amsterdammers waren immers ooit zelf slaven. NL is er als land nogal huiverig voor om wat betreft de slavernij met de blanke billen bloot te gaan. De landsadvocaat zal al best wel voor claims hebben gewaarschuwd. Een free-of-charge excuus bestaat tegenwoordig haast niet meer, vooral als het door een heel welvarend land wordt gedaan. Moeten toch wel goed op onze tellen blijven passen! De nationale begrotingspost ‘Excuuskosten’ is maar krapjes ingeboekt. Onze NL-excuuscultuur spiegelt zich ook pijnlijk duidelijk in de microscopisch kleine schadeloosstellingen aan ex-KNIL-militairen, de weduwen van Rawagede, de nazaten van Joden die met de zeer loyale medewerking van de NL-Politie en NL-Spoorwegen destijds naar het Duitse concentratiekamp werden gedeporteerd. Over een passende financiële compensatie moet in NL toch eerst minstens vijftig jaar goed en diep worden nagedacht. Misschien kunnen wij daarom ook nu alvast een beetje gaan brainstormen over het welgemeende en waardige excuus dat wij rond 2075 willen gaan maken aan arbeidsmigranten, afgewezen asielzoekers en het zorgpersoneel…
Om een besmeurd verleden trachten schoon te wassen met holle verontschuldigingen is zinloos. Evenmin te bereiken met de betaling van geld. Misschien wel om alles wat er over ons mensonterend verleden bekend is, openbaar te maken en vooral te houden. Erover te spreken en erover na te blijven denken. Te beginnen op de basisscholen. Te erkennen dat onze nationale trots en geweten aan enige herbezinning toe is. Dat ons verleden toch ietsje minder glorieus was. Het meest zinvolle zou echter zijn om de nazaten van slaven en allen die door ons in het verleden zo onmenselijk en afschuwelijk wreed zijn behandeld, nu toch eindelijk eens te gaan zien als onze volkomen gelijke, mooie, getalenteerde medemensen. Iets waar zij altijd al het volste recht op hadden, echter zelden kregen en daardoor nu juist dubbel en dwars verdienen. Volkomen gelijkwaardig, beschaafd, respectvol en mede-menselijk te zien en te behandelen. Op straat, in het stadion en in de tram. Ook niet meer stiekem etnisch te profileren bij politiecontroles, bij sollicitaties of op de werkvloer. Wij allemaal moeten nu echt wel eens iets gaan doen, want wij hebben nog zo ontzettend veel goed te maken. Liever dus geen overdaad aan hypocriete monumenten en ook maar niet een wreed verleden nog proberen te duiden met zorgvuldige door professionele tekstschrijvers geselecteerde woorden. Uiteindelijk is dat weer niets meer dan een onverstaanbaar gestotter en gebrabbel.
